ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸದ ನಿಯಮಗಳೇನು? ಏನು ಸೇವಿಸಬಹುದು, ಏನು ತಿನ್ನಬಾರದು?

ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿರುವ ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಈ ಬಾರಿ ಮಾರ್ಚ್ 8ರ ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಇಡೀ ದಿನ ಕೆಲವರು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಕೆಲವು ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸೇವಿಸದೆ ಫಲಾಹಾರದ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಭಜನೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಶಿವನನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ದಂತಕತೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಶಿವನು ತನ್ನ ತಾಂಡವ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುವ ರಾತ್ರಿ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ ವಿವಾಹವಾದ ರಾತ್ರಿಯ ಆಚರಣೆಯೆಂದು ಕೂಡ ಈ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮವಾಗಿದೆ. ಈ ಉಪವಾಸ ಆಚರಣೆಯನ್ನು 3 ವಿಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸ ಮಾಡಲು 3 ಮಾರ್ಗಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.

ನಿರ್ಜಲ ವ್ರತ:
ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಮೂರು ಉಪವಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣವಾದ ನಿರ್ಜಲ ವ್ರತವು ಉಪವಾಸದ ಅವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ನೀರು ಎರಡನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಉಪವಾಸದ ಅವಧಿಯು ಮಾರ್ಚ್ 8ರಂದು ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ 12 ಗಂಟೆಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್ 9ರಂದು ಸೂರ್ಯೋದಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಫಲಾಹಾರ ವ್ರತ:
ಕೆಲವರಿಗೆ ನಿರ್ಜಲ ವ್ರತವನ್ನು ಅನಸರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಫಲಹಾರ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಚಹಾ, ನೀರು, ಕಾಫಿ, ಎಳ ನೀರು, ಲಸ್ಸಿ, ಹಣ್ಣಿನ ಜ್ಯೂಸ್ ಮತ್ತು ಉಪ್ಪುರಹಿತ ಡ್ರೈ ಫ್ರೂಟ್​ಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿರುತ್ತದೆ.

ಸಮಾಪ್ತ:
ಈ ರೀತಿಯ ಉಪವಾಸವು ಫಲಹಾರ ವ್ರತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಊಟದ ಜೊತೆಗೆ ನೀವು ಸೇವಿಸಬಹುದಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸೇವನೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಊಟವು ಅಕ್ಕಿ ಪಾಯಸ, ಮಖಾನಾ ಖೀರ್, ಬೆಲ್ಲದ ಖೀರ್, ಸೂಜಿ ಹಲ್ವಾ ಅಥವಾ ಇತರ ಸಿಹಿ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಉಪವಾಸದಂದು ಏನು ಮಾಡಬಹುದು? ಏನು ಮಾಡಬಾರದು?:
ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ನಾವು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಕೆಲವು ಅಗತ್ಯ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳಿವೆ. ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೀವು ಸೇವಿಸಬಹುದಾದ ಆಹಾರಗಳಿವು…

ಸಾಬುದಾನ:
ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಏಕದಳ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಸಾಬುದಾನವನ್ನು ಸೇವಿಸಬಹುದು.

ಆಲೂಗಡ್ಡೆ:
ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನದಂದು ಈರುಳ್ಳಿ, ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ, ಶುಂಠಿ, ಅರಿಶಿನ ಹಾಕಿದ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಸೇವಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ, ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದು.

ಹಾಲು ಮತ್ತು ಹಾಲು ಆಧಾರಿತ ವಸ್ತುಗಳು:
ಭಗವಾನ್ ಶಿವನು ಹಾಲನ್ನು ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಾಲು ಮತ್ತು ಹಾಲಿನ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

ಕರಿದ ಆಹಾರ:
ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಧದ ಕರಿದ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳು ಯಾವುದೇ ನಿಷೇಧಿತ ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಉಪ್ಪು ಹಾಕಿ ಮಾಡಿದ ಕರಿದ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದು.

ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಡ್ರೈಫ್ರೂಟ್ಸ್:
ಹಣ್ಣುಗಳು, ಡ್ರೈಫ್ರೂಟ್ಸ್ ಸೇವಿಸಲು ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಹಣ್ಣು ಆಧಾರಿತ ಮಿಲ್ಕ್‌ಶೇಕ್‌ಗಳು, ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು, ಹಲ್ವಾಗಳನ್ನು ಆರಾಮಾಗಿ ಸೇವಿಸಬಹುದು.

ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಬಾರದು?:

ಏಕದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು:
ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಅಕ್ಕಿ, ಗೋಧಿ ಅಥವಾ ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳೊಂದಿಗೆ ತಯಾರಿಸಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಈ ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೀತಿಯ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ:
ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಈರುಳ್ಳಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದನ್ನು ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಅವಾಯ್ಡ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ವಸ್ತುಗಳು ತಾಮಸಿಕ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉಪ್ಪು:
ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತವಾದ ಟೇಬಲ್ ಉಪ್ಪನ್ನು (ಅಯೋಡೈಸ್ಡ್ ಉಪ್ಪು) ಬಳಸುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬದಲಾಗಿ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಮಸಾಲೆ ಮಾಡಲು ಕಲ್ಲು ಉಪ್ಪನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.

ಮಸಾಲೆಯುಕ್ತ ಆಹಾರಗಳು:
ಉಪವಾಸದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಸಾಲೆಯುಕ್ತ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ನಿಮ್ಮ ಆಹಾರದ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಅಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸಬಹುದು.

ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ತಿನಿಸುಗಳು:
ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಮಾಂಸಾಹಾರವನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಸರಳ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಉಪವಾಸವನ್ನು ನೀವು ಆಚರಿಸಬಹುದು. ಶಿವರಾತ್ರಿಗೆ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದು ಅವರವರ ಆಯ್ಕೆಗೆ ಬಿಟ್ಟ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಉಪವಾಸ ಮಾಡಲೇಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವೇನಿಲ್ಲ. ಹಲವು ಮಂದಿ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವ ರೂಢಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವರು ಆ ರೂಢಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ.